Λεπτίνη: Η ορμόνη του λίπους που δεν παίζουμε μαζί της

Το σώμα μας είναι ένας πανέξυπνος οργανισμός που δύσκολα τον ξεγελάμε. Και όσον αφορά σε θέματα ακραίας δίαιτας, έχει τις δικές του άμυνες (βλ. λεπτίνη) ενάντια στην καταστροφή που πρόκειται να του προκαλέσουμε.

Όταν μπαίνετε σε φάση γρήγορης δίαιτας ή ασιτίας, ευχόμενοι ότι έτσι θα χάσετε το σωσίβιο ή τα ψωμάκια του χειμώνα, για να βγείτε κάπως… αξιοπρεπείς στην παραλία, ουσιαστικά πυροδοτείτε μια σειρά ανεπιθύμητων αποτελεσμάτων στο σώμα σας, τα οποία μπορούν να πάρουν τη μορφή χιονοστιβάδας αν παρατείνετε την λιμοκτονία. Όλα ξεκινάνε από μια ορμόνη που βρίσκεται μέσα στις αποθήκες λίπους σας. Το όνομά της: Λεπτίνη.

Τι είναι η λεπτίνη

Το 1994 ο δρ Τζέφρυ Φρίντμαν ανακάλυψε την λεπτίνη και η επιστήμη της διατροφολογίας σχετικά με την κατανόηση της καύσης του λίπους δεν θα ήταν ποτέ η ίδια από τότε.

Η λεπτίνη είναι η ορμόνη που όπως υποδηλώνει το όνομα, ρυθμίζει το βάρος του σώματος μας και διαχειρίζεται τις καύσεις του λίπους, δηλαδή αν οι ποσότητες λίπους θα αποθηκευθούν ή θα χρησιμοποιηθούν άμεσα για την παραγωγή ενέργειας. Παράλληλα ρυθμίζει το αίσθημα της πείνας και τη σεξουαλική μας συμπεριφορά. Σε αντίθεση με αυτά που πιστεύαμε, δεν είναι ο εγκέφαλος που ρυθμίζει τις δύο αυτές λειτουργίες αλλά η συγκεκριμένη ορμόνη που του δίνει την αντίστοιχη εντολή.

Το παράδοξο της λεπτίνης

Έχει βρεθεί πως στα άτομα με κανονικό βάρος (με δείκτη σωματικής μάζας 18-25) οι τιμές της λεπτίνης κυμαίνονται συνήθως μεταξύ 4-9 ngr/ml. Θα αναμέναμε η τιμή της λεπτίνης να είναι μικρότερη στα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα καθότι δεν είναι τόσο… “λεπτά”.

Διάβασε επίσης: 7 υπερ-τροφές που καίνε το λίπος και αυξάνουν το μεταβολισμό

Αντίθετα όμως, οι τιμές τις λεπτίνης σε αυτά τα άτομα είναι αυξημένες! Το μήνυμα που στέλνει η λεπτίνη στο εγκέφαλο των παχύσαρκων ατόμων είναι ότι οι αποθήκες του λίπους τους είναι γεμάτες, ότι έχουν αρκετά αποθέματα ενέργειας και ότι δεν χρειάζονται άλλη τροφή. Σαν μπόνους αυξάνει τη σεξουαλική επιθυμία και προωθεί τις αναπαραγωγικές διαδικασίες, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα.

Παρακάμπτοντας όμως τα μηνύματα και συνεχίζοντας να τρώνε πέρα από αυτό το σημείο, αυξάνεται μεν η παραγωγή λεπτίνης, αλλά ο εγκέφαλος παύει σιγά-σιγά να ανταποκρίνεται σε αυτό ερέθισμα. Το αίσθημα του κορεσμού χάνεται και το βάρος αρχίζει να αυξάνεται χωρίς τίποτα πια να μπορεί να σταματήσει αυτή τη διαδικασία. Αναπτύσσουν δηλαδή, τα παχύσαρκα άτομα ανοχή στη λεπτίνη.

Από την άλλη μεριά όμως…

Όταν αναγκάζουμε τον εαυτό μας να μη φάει ή του δίνουμε ένα κομμάτι ψωμί την ημέρα με την ελπίδα να κάψει όλο το αποθηκευμένο του λίπος, ενεργοποιούμε την αντίστροφη διαδικασία. Μέσα σε 3 μόνο ημέρες, τα επίπεδα της λεπτίνης πέφτουν δραματικά και το σώμα μας αρχίζει να διαμαρτύρεται με μια έντονη επιθυμία για φαγητό. Νιώθουμε εξασθενισμένοι και ο μεταβολισμός μας επιβραδύνεται, καθώς ο οργανισμός προσπαθεί να διασώσει πολύτιμη ενέργεια για να εκτελέσει τις βασικές του λειτουργίες. Με άλλα λόγια, το σώμα μας μπαίνει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Έπειτα από μερικές ημέρες τα επίπεδα τεστοστερόνης στους άνδρες πέφτουν, ενώ διαταράσσεται ο “κύκλος” στις γυναίκες. Στην πτώση, ακολουθούν τα επίπεδα 1GF-1 και T3 θυρεοειδών ορμονών, τα επίπεδα κορτιζόλης αυξάνονται και το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα που ελέγχει όλους τους νευροδιαβιαστές καταρρέει.

Μετά από μια εβδομάδα εξαντλητικής δίαιτας, ο οργανισμός θα έχει επιβραδύνει τόσο τον μεταβολισμό του που θα του πάρει πάνω από 30 ημέρες για να επανέλθει στα φυσιολογικά του επίπεδα. Ναι, τα “παχάκια” σας θα έχουν πέσει (ή τουλάχιστον έτσι θα φαίνεται, καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό θα προέρχεται από απώλεια υγρών) αλλά η αμέσως επόμενη μπουκιά που θα πάρετε καθώς θα επιβραβεύετε το εαυτό σας που είχε τόσο μεγάλο κουράγιο να αντέξει αυτό το μαρτύριο, θα γίνει αμέσως λίπος. Και όλες οι επόμενες μπουκιές. Για πολλές μέρες ακόμα μέχρι να επανέλθει ο μεταβολισμός σας στα επίπεδα πριν της… πείνας. Τι καταφέρατε; Αν όχι τίποτα, τότε ίσως και να πήρατε έξτρα κιλά.

Τι μπορείτε να κάνετε

Κατ’ αρχάς, οι δίαιτες δεν είναι κακό πράγμα, αν γίνονται με σύνεση και πρόγραμμα και πάνω απ’ όλα με υπομονή. Δεν ωφελεί σε τίποτα μια δίαιτα – αστραπή. Η απώλεια βάρους θα πρέπει να είναι μια αργή διαδικασία που θα πρέπει να αφήνει στον οργανισμό τα περιθώρια προσαρμογής.

Αν όμως, ακολουθείτε μια πολύ αυστηρή δίαιτα, καλό θα ήταν μια απλή εξέταση αίματος για να μετρήσετε τα επίπεδα λεπτίνης στο αίμα. Με τη σωστή αξιολόγηση αυτής της μέτρησης μπορείτε να εκπαιδεύσετε το σώμα σας να καίει λίπος και όχι… τον εαυτό του.

Η λεπτίνη είναι μια… λεπτή υπόθεση. Αν όμως φερθείτε έξυπνα μπορείτε να κρατήσετε τα επίπεδά της στο σωστό σημείο και να την εκμεταλλευτείτε προς όφελός σας. Το καλύτερο που έχετε να κάνετε για να αποτρέψετε την ορμόνη αυτή να κάνει βουτιά (με όλες τις συνέπειες που προαναφέρθηκαν), είναι να αφεθείτε ελεύθεροι για μια ημέρα και να φάτε ότι θέλετε. Δεν θα γίνει τίποτα κακό και ούτε θα βγείτε από το πρόγραμμά σας. Στην πραγματικότητα, όλα τα δημοφιλή συστήματα διατροφής το προτείνουν ανεπιφύλακτα.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ