Τι μας εμποδίζει να χάσουμε τα τελευταία κιλά περιττού λίπους στο σώμα μας
Αυτό το άρθρο εξηγεί τι είναι το φαινόμενο που ονομάζεται Καθορισμένο Σημείο Βάρους και πως με μια σειρά λειτουργιών στο σώμα μας εμποδίζει όσο προχωράμε πιο βαθιά μέσα στη δίαιτα.
Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί, όταν μπαίνετε σε δίαιτα για να χάσετε βάρος, φτάνετε σε ένα ορισμένο ποσοστό σωματικού λίπους και στη συνέχεια ό,τι και να κάνετε το σώμα απλά δεν σας επιτρέπει να χάσετε αυτό το τελευταίο κομμάτι λίπους επάνω σας; Αυτό μπορεί να οφείλεται σε ένα φαινόμενο που έχει αναγνωριστεί ως το «Καθορισμένο Σημείο Βάρους».
Το Καθορισμένο Σημείο Βάρους, πολύ απλά είναι ο τρόπος που χρησιμοποιεί του σώμα για τη φυσιολογική ρύθμιση του σωματικού μας βάρους σε ένα ορισμένο επίπεδο. Υπάρχουν διάφορες εσωτερικές διαδικασίες που διαθέτει το σώμα μας, οι οποίες κάνουν μια συντονισμένη προσπάθεια να ρυθμίσουν την πρόσληψη και την κατανάλωση ενέργειας έτσι ώστε να διατηρηθεί μια συγκεκριμένη ποσότητα σωματικού λίπους.
Κάθε προσπάθεια απόκλισης από το προκαθορισμένο αυτό επίπεδο θα αντισταθεί σθεναρά. Με λίγα λόγια πρόκειται για ένα ρυθμιστικό σύστημα που έχει σχεδιαστεί για να διατηρεί το σωματικό βάρος μας σε σταθερό επίπεδο.
Διάβασε επίσης: Η ορμόνη του λίπους: Τι είναι η λεπτίνη και γιατί δεν παίζουμε μαζί της
Αυτό είναι παρόμοιο με άλλα συστήματα που έχουμε στο σώμα μας που ρυθμίζουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μας και τη θερμοκρασία του σώματος σε ένα ορισμένο επίπεδο. Το σώμα θα προσπαθήσει να μας προστατεύσει από το να γίνουμε πολύ υπέρβαροι ή πολύ αδύνατοι με έναν μηχανισμό στον υποθάλαμο του εγκεφάλου που εκκρίνει την αδιπονεκτίνη.
Η αδιπονεκτίνη
Η αδιπονεκτίνη ορίζει ένα καθορισμένο σημείο σταθερής ποσότητας λίπους στο σώμα μας. Ο εγκέφαλος προσπαθεί να διατηρήσει αυτό το καθορισμένο σημείο ρυθμίζοντας τις καύσεις μας και την αποθήκευση ενέργειας έως ότου τα αποθέματα λίπους μας πληρούν το επίπεδο που καθορίζεται από το σώμα.
Ένα άτομο που κάνει δίαιτα για πολλούς μήνες θα αρχίσει να βλέπει τις προσπάθειές του να υπονομεύονται σιγά-σιγά από τις προσπάθειες του ίδιου του σώματός του να διατηρήσει το καθορισμένο σημείο σωματικού λίπους. Η αδιπονεκτίνη το κάνει αυτό ενεργοποιώντας την αίσθηση της πείνας έτσι ώστε να αισθανόμαστε την ανάγκη να αυξήσουμε τις θερμίδες ή επιβραδύνοντας το μεταβολισμό του σώματος που θα προκαλέσει κατά συνέπεια και αύξηση βάρους.
Επειδή όμως το σώμα μας θα διατηρήσει αυτή τη σταθερή ποσότητα σωματικού λίπους σε ένα ορισμένο επίπεδο δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε αυτό το επίπεδο. Μπορούμε να αλλάξουμε τα επίπεδα σωματικού λίπους με ένα συνδυασμό του είδους αλλά και της ποσότητας σωματικής δραστηριότητας που εκτελούμε και του επιπέδου των θρεπτικών συστατικών που τρώμε.
Η λεπτίνη
Ένα αρνητικό θερμιδικό ισοζύγιο είτε από τη δίαιτα ή από την άσκηση προκαλεί πτώση στα επίπεδα μιας σημαντικής ρυθμιστικής ορμόνης που ονομάζεται λεπτίνη. Η λεπτίνη είναι μια ορμόνη που εκκρίνεται από τα λιπώδη κύτταρα και επηρεάζει την κατανάλωση ενέργειας καθώς και την πρόσληψη αυτής.
Τα αυξανόμενα επίπεδα λεπτίνης φαίνονται να καταστέλλουν την όρεξη και αντιστοίχως τα μειωμένα επίπεδα διεγείρουν το αίσθημα της πείνας. Οι υπέρβαροι άνθρωποι τείνουν να έχουν υψηλά επίπεδα λεπτίνης και αυτά τα επίπεδα πέφτουν καθώς το σωματικό βάρος χάνεται. Αυτό το σύστημα λειτουργεί ως αυτό-εξισορροπητικός βιολογικός μηχανισμός, ιδιαίτερα για να αποτρέψει την πείνα με την τόνωση της όρεξης καθώς το σωματικό βάρος χάνεται και για να μειώσει την όρεξη καθώς το βάρος αποκτάται.
Όταν τα επίπεδα λεπτίνης πέφτουν στέλνουν ένα μήνυμα στον εγκέφαλο ότι βρισκόμαστε σε κατάσταση λιμοκτονίας, το οποίο στη συνέχεια ξεκινάει μια αντίδραση που θα μειώσει το μεταβολισμό, καίγοντας έτσι λιγότερο λίπος, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει και την όρεξή μας για φαγητό. Αυτές οι φυσιολογικές αντιδράσεις είναι απαραίτητες για να μας κρατήσουν ζωντανούς ακόμα και με σοβαρό περιορισμό θερμίδων. Όμως λειτουργούν ως τροχοπέδη στις προσπάθειες μας για χάσιμο βάρους.
Η ινσουλίνη
Έχουμε εξηγήσει σε άλλο άρθρο την λειτουργία της ινσουλίνης. Αυτό που θέλουμε εδώ να σημειώσουμε είναι πως τα επίπεδα λεπτίνης κυμαίνονται μαζί με την ινσουλίνη, την ορμόνη που απελευθερώνεται από το πάγκρεας, η οποία λειτουργεί για να διατηρήσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μας σταθερά. Όταν τα επίπεδα ινσουλίνης είναι χαμηλά, όπως όταν κάποιος ξεκινά μια δίαιτα με χαμηλή πρόσληψη υδατανθράκων, μειώνονται και τα επίπεδα λεπτίνης.
Έτσι μπορείτε να δείτε ότι όταν οι θερμίδες κόβονται επιθετικά για να πέσει το σωματικό λίπος ή όταν πάτε να μειώσετε την πρόσληψη υδατανθράκων, τόσο πιο δύσκολο γίνεται να χάσετε το σωματικό λίπος, πράγμα που σημαίνει ότι το σώμα εργάζεται εναντίον σας.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να παρακάμψουμε το μηχανισμό αυτό;
Το κύριο πρόβλημα με όλες τις δίαιτες θερμιδικού ελλείμματος είναι ότι θέτουν τον οργανισμό σε κατάσταση πείνας και αναγκάζεται να επικαλεστεί τις προαναφερθείσες ορμονικές διεργασίες για να επιβραδύνει τον μεταβολισμό του. Και αυτό συμβαίνει λίγο πριν φτάσουμε στο επίπεδο… «κομμάτια». Δηλαδή λίγο πριν κάψουμε και το τελευταίο σημείο λίπους από τους κάτω κοιλιακούς. Αυτό γιατί, τότε είναι που εντείνουμε τις προσπάθειες και ήδη το σώμα έχει πέσει πολύ πιο κάτω από το Καθορισμένο Σημείο Βάρους.
Μπορούμε να παρακάμψουμε αυτή τη διαδικασία υιοθετώντας ένα πρωτόκολλο κυκλικής διατροφής στη δίαιτά μας όπου θα επιτρέψουμε στον εαυτό μας 1 μέρα έως 2 το πολύ μέσα στην εβδομάδα να φάει έως και 300 θερμίδες πάνω από την κανονική θερμιδική πρόσληψη που του έχουμε επιβάλει. Με αυτόν τον τρόπο αποτρέπουμε το σώμα από το να στείλει το σήμα λιμοκτονίας στον εγκέφαλο πυροδοτώντας όλες τις παραπάνω ανεπιθύμητες διεργασίες.
Η μέθοδος γνωστή και ως Calorie Cycling δεν είναι κάτι καινούριο στον χώρο του fitness. Όμως έχει τα δικά της όρια που θα πρέπει να τηρηθούν ώστε να μην εκτροχιαστούν οι προσπάθειες μας. Η πρόσληψη πρωτεϊνης (εως 2γρ ανά κιλό σωματικού βάρους) δεν θα πρέπει να πέσει για χάρη της υπεραναπλήρωσης σε υδατάνθρακες. Οι υπόλοιπες έξτρα θερμίδες θα πρέπει να καλυφθούν με μια όσο το δυνατόν καλή πηγή υδατανθράκων.
Ο κύκλος αυτός μπορεί να συνεχιστεί μέχρι να επιτευχθεί το επιθυμητό ποσοστό λίπους και όταν αποφασίσετε να σταματήσετε από τη δίαιτα θα πρέπει να επανέλθετε στην κανονική σας πρόσληψη με σταδιακό ρυθμό και όχι απότομα ώστε να αποτρέψετε όποιες τυχόν ορμονικές αντιδράσεις.
Βιβλιογραφία
The Role of Leptin in Regulating Neuroendocrine Function in Humans.Susan Bluher and Christos Mantzoros
Mueller WM, Gregoire Fm, Stanhope Kl, Mobbs CV, Mizuno TM, Warden CH, Stern JS, Havel PJ.
Leptin levels in human and rodent: Measurement of plasma leptin and ob RNA in obese and weight reduced subjects. Nat Med 1995 Nov; 1 (11): 1155-61.
Maffei M, Halaas J, Ravussin E, Pratley RE, Lee GH, Zhang Y, Fei H, Kim S, Lallone R,
ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ
